Choć komunizm przegrał, a jego ideologia i praktyka została powszechnie potępiona, jego instalatorzy nie ponieśli żadnej odpowiedzialności prawnej i moralnej za swoje czyny. Większość z nich przedstawia swój romans z komunizmem jako rodzaj młodzieńczej fascynacji, uwiedzenia, oszukania.
Kilka lat temu w dyskusji na temat tak zwanej ponowoczesności (postmodernizmu) z autorką licznych prac naukowych, osobą reprezentującą klasyczną warszawkę, nazwałam Baumana byłym partyjnym aparatczykiem. Było to określenie łagodne, brałam poprawkę na preferencje środowiska, w którym odbywała się dyskusja, ale okazało się to niewystarczające. Moja oponentka zarzuciła mi wszystkie grzechy zapisane we współczesnym lewackim katechizmie, przede wszystkim nietolerancję i antysemityzm. Brak akceptacji dla drogi życiowej Baumana (na przykład Baumana, bo mogłabym opisać wielu jemu podobnych) nazywa się we frazeologii tego środowiska nietolerancją, a sam fakt żydowskiego jego pochodzenia (bynajmniej przeze mnie nie eksponowany) ma czynić go nietykalnym i niepodlegającym jakiejkolwiek krytyce. Ale czy naprawdę mam obowiązek bezkrytycznie akceptować jego wybory?
