W listopadzie 1918 r. polska młodzież wygrała z Ukraińcami bój o królewskie miasto Lwów. Za pierwszą ofiarę Ukraińców uznawany jest 23-letni Andrzej Battaglia – pochodzenia włoskiego, syn powstańca styczniowego. Był harcerzem, członkiem Związku Strzeleckiego, studentem Wydziału Prawa Uniwersytetu Lwowskiego. Kiedy w nocy z 31 października na 1 listopada 1918 r. udał się do zajętych przez Ukraińców koszar 15. Pułku Piechoty Austro-Węgier przy ulicy Kurkowej 15, aby negocjować uwolnienie internowanych tam 30 Polaków, Ukraińcy postrzelili go w brzuch. Zmarł 5 listopada 1918 r. we lwowskim szpitalu. Jego szczątki spoczęły na Cmentarzu Orląt Lwowskich.
6 stycznia 1919 r. we Lwowie zmarł Antoś Petrykiewicz. Ten 13-letni uczeń II klasy gimnazjalnej został ciężko ranny 28 grudnia 1918 r. pod Persenkówką. Przez następnych kilkanaście dni umierał w szpitalu na Politechnice Lwowskiej. 16 stycznia został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim. Trumnę z ciałem Antoniego nieśli czterej jego starsi bracia, a za nimi szli pogrążeni w smutku matka i ojciec. Wszyscy brali udział w obronie Lwowa.
17 sierpnia 1920 r. na przedpolu Lwowa pod Zadwórzem kolejni młodzi Polacy bronili Lwowa – tym razem przez bolszewikami. Przez 11 godzin odparli sześć szarż 1. Armii Konnej Siemiona Budionnego. Spośród 330 walczących ochotniczo Orląt zginęło 318. Walczyli do końca na kolby i bagnety. Większość poddających się została rozsiekana przez Kozaków. Zabitym odcinali głowy, ręce i nogi, zabierali ubrania. Opór ochotników pod Zadwórzem umożliwił innym oddziałom polskim wycofanie się i zajęcie pozycji obronnych pod Lwowem. To Polskie Termopile.
100 lat temu – 29 października 1925 r. na Cmentarzu Obrońców Lwowa Jadwiga Zarugiewiczowa, matka poległego obrońcy Zadwórza, dokonała wyboru bezimiennych zwłok, które zostały następnie pochowane w Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.
O polskich orlętach Tadeusz Płużański rozmawia z dr Lucyną Kulińską.