Ciekawe, czy gdyby rząd polski wystąpił z podobną propozycją wymiany terytorium, proponując Sowietom Lwówek Śląski w zamian za Lwów, albo prosząc o przyłączenie do Polski sowieckich złóż złota na Syberii, to doczekałby się podobnej przychylności ze strony Moskwy…
Siedemdziesiąt lat temu, 28 maja 1951 r. ratyfikowana została umowa międzypaństwowa, na podstawie której Polska „dobrowolnie” odstąpiła Związkowi Radzieckiemu złoża węgla kamiennego pod Sokalem, w zamian otrzymując opuszczone pustkowia na Pogórzu Bieszczadzkim. Operację przedstawiano jako słuszną wymianę terytoriów, nie wspominając, że Sowieci oddawali to, co dwanaście lat wcześniej zagrabili w ramach czwartego rozbioru Polski.
Umowa pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o zamianie odcinków terytoriów państwowych podpisana została 15 lutego 1951 r., a ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 26 maja
1951 r. „Po zapoznaniu się z powyższą umową uznaliśmy ją i uznajemy za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadczamy, że jest przyjęta, ratyfikowana i zatwierdzona oraz przyrzekamy, że będzie niezmiennie zachowywana” ‒ stwierdzili prezydent Bolesław Bierut i premier Józef Cyrankiewicz.
Wymiana
Obie strony umowy ustaliły, że przekazanie odcinków podlegających zamianie i przesiedlenie ludności nastąpi nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie umowy.
Polska odzyskała od Związku Radzieckiego 480 km2 z obwodu drohobyckiego, zajętych przez Sowietów w 1939 r. Były to tereny położone na Pogórzu Bieszczadzkim i częściowo w Bieszczadach, na prawym brzegu rzeki San. Największą polską zdobyczą było miasto Ustrzyki Dolne z odcinkiem linii kolejowej z Zagórza co Chyrowa. Z późniejszej perspektywy istotne było także to, że dzięki wymianie terytoriów powstałe sztuczne Jezioro Solińskie znalazło się w całości na terenie PRL. Gdyby do wymiany nie doszło, część wód jeziora zalałaby zachodnie rubieże ZSRR.
Na mocy umowy Polska utraciła terytorium o identycznej powierzchni, czyli też 480 km2 województwa lubelskiego. W całości do Sowietów włączono gminę Krystynopol, niemal w całości lub w większości tereny gmin Bełz, Chorobrów i Uhnów. Częściowo natomiast utracone zostały gminy Waręż, Dołhobyczów i Tarnoszyn.
