Petrarka, a po nim inni myśliciele renesansu i kolejnych, następujących po humanizmie, epok, mogli dowolnie rozciągać linie demarkacyjne między minionymi czasami, nazywając jedne jasnymi, a drugie ciemnymi. Nie zmienia to faktu, że w rzeczywistości takiego podziału nie było, bowiem średniowiecze od bardzo dawna „nosiło w sobie” nową epokę i nie było to wcale „przypadkowe” potomstwo, a tym mniej „niechciane”.
Włoski poeta Francesco Petrarka (1304-1374) oznajmił we frazach, znanych wszystkim badaczom jego twórczości, a później rozpropagowanym szeroko, wśród czytających rzesz, że dzieje ludzkości dzielą się na dwie epoki: klasyczną Greków i Rzymian oraz następującego po niej upadku cywilizacji, zamieniającym świat ducha w krainę ciemności, w której przyszło żyć również jego pokoleniu. Około 1343 r. w eposie „Afryka” napisał: „Moim losem jest żyć wśród odmętów burz”. To właśnie on, autor nieśmiertelnych „Sonetów do Laury”, wprowadził określenie „wieki ciemne” w odniesieniu do średniowiecza.
