Przed 120 laty księżna Izabela Czartoryska powołała do życia pierwsze polskie muzeum narodowe w Puławach. Była to słynna rotunda Świątynia Sybilli, z zawołaniem: Przeszłość przyszłości. Polska była już w niewoli, ale księżna rozumiała, że odrodzenie państwa – w bliższej lub dalszej przyszłości – może się dokonać tylko dzięki świadomości tego, kim jesteśmy, i dzięki wiedzy historycznej o historii Polaków i innych narodów zamieszkujących Rzeczpospolitą.

Do tej idei księżnej Izabeli trzeba dodać słowa pieśni, napisanej kilka lat wcześniej (1797) przez Józefa Wybickiego: „Jeszcze Polska nie umarła, kiedy my żyjemy”…
Mówią niektórzy „mędrcy”, że najważniejsza jest nasza przyszłość (w niemieckiej Europie…), a przeszłość jedynie utrudnia marsz ku przyszłości. Głupcy! Zaprzecza im cała historia świata. Ci, którzy zapominali o swych korzeniach, odchodzili w nicość. Św. Jan Paweł II prosił, byśmy nie podcinali korzeni, z których wyrastamy (VI 1979). Józef Piłsudski ostrzegał, że naród, który zapomina o przeszłości, nie ma teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości! Wielki przyjaciel Polski, francuski i polski marszałek Ferdynand Foch mówił wprost: „Narody, które tracą pamięć, umierają”…